काठमाण्डौ । हालैका वर्षहरूमा, उड्डयन उद्योगले हवाइजहाज दुर्घटनाहरूको आवृत्ति र गम्भीरतामा चिन्ताजनक प्रवृत्ति देखेको छ।

मलेसिया एयरलाइन्सको फ्लाइट ३७०, २०१४ एयरएसियाको त्रासदी, र २०१९ र २०२० मा बोइङ ७३७ म्याक्स दुर्घटनाजस्ता हाई प्रोफाइल दुर्घटनाहरुले वायुसेवा सुरक्षाको मुद्दालाई फोकसमा ल्याएका छन्।

अक्सर, यी घटनाहरू अपर्याप्त सुरक्षा मापदण्डहरू, कमजोर नियामक निरीक्षण, र अपर्याप्त प्रशिक्षणबाट उत्पन्न हुन्छन्।

विशेष गरी संयुक्त राज्य वा युरोपेली एयरस्पेसमा सञ्चालन गर्न निषेधित एयरलाइन्सहरूको महत्त्वपूर्ण संख्या सुरक्षा प्रोटोकलहरूका लागि चिन्ताजनक विषय पनि हो । 

एयरलाइन रेटिंग डटकमले एयरलाइन्सको सुरक्षा मापदण्डको मूल्याङ्कन गर्दै सात तारे मूल्याङ्कन प्रणाली प्रदान गर्दछ।

मापदण्डमा एयरलाइनमा दुर्घटना र मृत्युको इतिहास, विशिष्ट कालोसूचीको पालना, र इन्टरनेशनल एयर ट्रान्सपोर्ट एसोसिएसन अपरेशनल सेफ्टी अडिट(आईओसा) मापदण्डहरूको पालना समावेश छ।

तल छलफल गरिएका एयरलाइन्सहरूले यस प्रणालीमा ७ स्टारमध्ये ३ भन्दा कम स्टार स्कोर गरेका छन् । 

लायन एयर
इन्डोनेसियाको लायन एयर, एक प्रमुख कम लागतको वाहक, अष्ट्रेलियाबाट इन्डोनेसिया, एशिया र मध्य पूर्वका विभिन्न गन्तव्यहरूमा उडानहरू सञ्चालन गर्दछ। सुरक्षा चिन्ताका कारण लायन एयरलाई युरोपियन युनियन र संयुक्त राज्य अमेरिकामा उडान गर्न प्रतिबन्ध लगाइएको थियो। एयरलाइन्सको रेकर्ड १५ गम्भीर दुर्घटनाहरू, केही घातक र अरूले अपूरणीय विमान क्षतिको कारणले बिगारेको छ। युरोपियन एभिएसन सेफ्टी एजेन्सी प्रमाणीकरण प्राप्त गर्ने सहित सुरक्षा सुधार गर्ने प्रयासहरूको बावजुद, लायन एयरको सुरक्षा चुनौतीहरू यथावत छन्।

२०१८ मा एउटा उल्लेखनीय घटना लायन एयर बोइङ ७३७ म्याक्स  जाभा सागरमा दुर्घटनाग्रस्त भएको थियो, जसमा सबै १८९ जनाको मृत्यु भयो। अनुसन्धानले महत्वपूर्ण विमान डिजाइन र मर्मतसम्भार त्रुटिहरू, अपर्याप्त पाइलट र चालक दल प्रशिक्षण, र इन्डोनेसियाली नियामकहरूले ढिलो निरीक्षणलाई औंल्याए। लायन एयरले सरकारको अनुमतिविना धेरै रुट सञ्चालन गरेकोले यसको सुरक्षा कमजोरीलाई थप जोड दिन्छ।

यति एयरलाइन्स
नेपालमा सञ्चालित यति एयरलाइन्सले हिमालयको उपस्थिति लगायत खतरनाक मौसम र खतरनाक उडान अवस्थाका लागि परिचित क्षेत्रमा उडान गर्ने अनौठो चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। नेपालको समग्र उडान सुरक्षा कार्यसम्पादन औसतभन्दा माथि भए पनि यति एयरलाइन्सले गम्भीर चिन्ता व्यक्त गर्दै धेरै घातक दुर्घटनामा संलग्न भएको छ। अन्तर्राष्ट्रिय नागरिक उड्डयन सङ्गठनले नेपालको हवाई सुरक्षा मापदण्डमा रहेका कमीहरू पहिचान गरेको छ, जसले देशको हवाई यात्रा सुरक्षा सुधार गर्न प्राथमिकताका साथ सहयोगका लागि आह्वान गरेको छ।

पिएनजी एयर
पपुवा न्यू गिनीमा, क्षेत्रको भौगोलिक चुनौतीका कारण हवाई यात्रा आवश्यक छ। पिएनजी, पहिले मिल्ने बे एयर र एयरलाइन्स पिएनजीको रूपमा चिनिन्थ्यो, घातक दुर्घटनाहरूको श्रृंखला पछि २०१५ मा पुनः ब्रान्ड गरियो। आईटा अपरेशनल सेफ्टी अडिट प्रमाणीकरणको अनुपस्थिति र स्थानीय उड्डयन सुरक्षा र नियमनका बारेमा आईसीएओको सरोकारसँगै एयरलाइनको दुर्घटनाको इतिहासले यात्रु सुरक्षाप्रतिको प्रतिबद्धताको चिन्ताजनक तस्वीर चित्रण गर्छ।

-Tickernews