काठमाण्डौ । धितोपत्र बोर्डले १० हजार सेयरधनी रहेको र दुुई आर्थिक वर्षमा कम्तीमा १० प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको संस्थाको सेयरमा मात्र मार्जिन कारोबार सुविधा उपलब्ध गराउने नीतिगत व्यवस्था गरेको छ । 

लामो समयदेखि लगानीकर्ताहरुले गरिरहेको मागलाई सम्बोधन गर्दै धितोपत्र दलाल व्यवसायीको कार्यक्षेत्र बिस्तार गर्दै बोर्डले यस्तो व्यवस्था गरेको हो । 

यो व्यवस्थासँगै अब लगानीकर्ताले धितोपत्र दलाल व्यवसायीबाटै मार्जिन कारोबारको सुविधा पाउनेछन् । यसले सेयर धितो कर्जाका लागि बैंकहरुमा धाउनुपर्ने बाध्यता हट्ने बताइएको छ । 

धितोपत्र दलाल व्यवसायीले आफ्नै स्रोत वा वाणिज्य बैंकसँग रकम लिएर मार्जिन कारोबार सुविधा प्रदान गर्न सक्नेछन् । 

बोर्डले कम्तीमा १० हजार शेयरधनी रहेको तथा नेटवर्थ सकारात्मक रही पछिल्लो दुई आर्थिक बर्षमा कम्तीमा वार्षिक १० प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको सूचिकृत संगठित संस्थाको शेयरमा मात्र मार्जिन कारोवार सुविधा उपलब्ध गराउनुपर्ने स्पष्ट निर्देशन दिएको हो । यस्तै, मार्जिन कारोवार सुविधा उपलब्ध गराउने धितोपत्र दलाल व्यवसायीको खुद सम्पत्ति कम्तिमा ५ करोड रुपैयाँ हुनुपर्ने नीतिगत व्यवस्था भएको छ । 

धितोपत्र दलाल व्यवासायीले सूचिकृत संगठित संस्थाको शेयरको १८० दिनको औसत मूल्य वा बजार मूल्यमध्ये जुन कम हुन्छ सोको ५० प्रतिशतले हुनआउने रकम ग्राहकसँग प्रारम्भिक मार्जिनको रुपमा लिनुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ । यो नयाँ व्यवस्थापछि पनि हाल नेपाल राष्ट्र बैंकको निर्देशनमा उपलब्ध भइरहेको मार्जिन लेण्डिङ्गको रुपमा रहेको शेयर धितो कर्जा यथावत रहनेछ । नयाँ व्यवस्थाबाट मार्जिन कारोवार सम्बन्धमा स्पष्ट रुपमा नीतिगत व्यवस्था भई मार्जिन कारोवार सुविधा कार्यान्वयनमा आई दोस्रो बजारमा नयाँ अध्याय थपिने बोर्डको विश्वास छ । यसका साथै यस व्यवस्थाबाट दोस्रो बजारको तरलतामा अभिबृद्धि हुने, लगानीकर्ताहरुलाई शेयर खरिद विक्री गर्न थप सहज हुने तथा धितोपत्र व्यवसायको दायरा समेत फराकिलो हुनगई धितोपत्र कारोवार बढी गतिशिल हुन मद्दत पुग्ने बोर्डको अपेक्षा छ । 

बोर्डले गरेको मार्जिक कारोबार सम्बन्धी अन्य व्यवस्था हेरौं बुँदागत रुपमा:

  • धितोपत्र दलाल व्यवसायीले मार्जिन कारोवार सुविधा अवधिभर बजारको अवस्था तथा जोखिम हेरी ग्राहकसँग न्यूनतम ४० प्रतिशत मेन्टिनेन्स मार्जिन लिनुपर्ने ।
  • ग्राहकले मार्जिन कारोबारमा खरिद गरेको शेयरमा आवश्यक पर्ने मेन्टिनेन्स मार्जिन भुक्तान गर्न नसकेमा धितोपत्र दलाल व्यवसायीले सो शेयर बिक्री गर्नसक्ने ।
  • धितोपत्र दलाल व्यवसायीले आफ्नै स्रोत वा वाणिज्य बैंकसंग रकम लिएर मार्जिन कारोवार सुविधा प्रदान गर्न सक्ने ।
  • धितापत्र दलाल व्यवसायीले आफ्नो प्रमाणित नेटवर्थको दुई गुणासम्म मार्जिन कारोवार सुविधा उपलब्ध गराउन सक्ने ।
  • धितोपत्र दलाल व्यवसायीले कुनै एक ग्राहक तथा निजको एकाघरका सदस्यलाई आप्mनो नेटवर्थको वढीमा १० प्रतिशत सम्म मात्र कारोवार सुविधा उपलब्ध गराउन सक्ने।
  • धितोपत्र दलाल व्यवसायीले मार्जिन कारोवार सुविधा उपलव्ध गराउदा ग्राहकसंग सम्झौता गरी शूरु मार्जिन, संभार मार्जिन दर, मार्जिन कल, सेवा शुल्क, खरीद गर्ने सेयरको विवरण इत्यादि शर्तरव्यवस्थाहरु खुलाउनुपर्नेछ ।
  • साथै यस सुविधा अन्र्तगत खरिद गरिएको शेयरसहितको मार्जिन रकम विवरण ग्राहकको छुट्टाछुट्टै अभिलेख बनाई राख्नुपर्ने, लेखापरिक्षण गरिएको कारोवार भएको शेयरको हिसावकिताव तथा लेखा बोर्ड र धितोपत्र बजारलाई पेश गर्नुपर्ने तथा ग्राहकको परिस्कृत पहिचान गर्नुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ ।