काठमाण्डौ ।  चीनको आर्थिक स्वास्थ्य दिनहुँ कमजोर बन्दै गएको छ । विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र केही समयदेखि खराब चरणबाट गुज्रिरहेको छ । त्यहाँको जीडीपीको ३० प्रतिशत हिस्सा ओगट्ने घरजग्गा क्षेत्र जीर्ण अवस्थामा पुगेको छ । 

घरजग्गा कम्पनीहरू टाट पल्टिदैछन् । मानिसहरू खर्च गर्नसक्ने अवस्थामा छैनन्, त्यसैले घरहरू भग्नावशेष बनिरहेका छन्। 

१ अर्ब ४० करोडभन्दा बढी जनसङ्ख्या भएको मुलुकको सुस्त वृद्धिदर, बेरोजगारी, बुढ्यौली जनसङ्ख्या र सम्पत्ति बजारको उथलपुथलले यहाँको आर्थिक स्वास्थ्यलाई बिगारेको छ । 

चीनको आर्थिक स्वास्थ्य यति बिग्रँदै गएको छ कि विश्वभर तनाव बढ्न थालेको छ । यसबाट नेपाल पनि उम्कनसक्ने छैन । 

चीनको खस्कँदै गएको अर्थतन्त्रले भारत र नेपाललाई पनि असर गर्न सक्छ । चीनको भारतसँग र नेपालको भारतसँग ठूलो मात्रामा आयात–निर्यात छ । चीनको अर्थतन्त्र खस्कियो भने त्यसको असर दुवै देशको व्यापारमा देखिनेछ र भारतसँगै नेपाल पनि प्रभावित हुनेछ ।

कोरोनापछि चीनको कडा तालाबन्दीले त्यहाँको स्वास्थ्यमा सुधार आए पनि आर्थिक स्वास्थ्य भने धरापमा परेको छ । 

चीनमा सामानको मूल्यमा भएको भारी गिरावटले यसको अर्थतन्त्रलाई असर गरिरहेको छ । चीनले मुद्रास्फीतिको सामना गरिरहेको छ। अर्थात् चीनमा उत्पादन निरन्तर चलिरहेको छ, तर पैसा खर्च गर्न नसक्ने जनताको अवस्था छ । 

चीनको रियल इस्टेट समस्याग्रस्त बन्दैछ । कम्पनीहरु टाट पल्टिन थालेका छन् । 

एनपीए अर्थात् बैंकको खराब कर्जा बढ्दै गएको छ । चीनमा बेरोजगारी चरम सीमामा पुगेको छ । चीनको यो अवस्थाको असर सिमानामा मात्रै सीमित छैन । यसको असर विश्व बजारमा पनि देखिएको छ । 

विज्ञहरूकाअनुसार चीनको अवस्थाले बहुराष्ट्रिय कम्पनी र तिनका कर्मचारीहरूलाई असर गर्नेछ। यद्यपि, यो कम्पनी त्यहाँ कसरी जोडिएको छ भन्नेमा पनि भर पर्छ।

चीन झण्डै दुई दशकदेखि विश्वको कारखाना बनेको छ। विश्वभरका बजारमा चिनियाँ सामानको बाढी छ । ठूला कम्पनीले चीनमा सस्तो सामान बनाएर विश्वभर बेचिरहेका छन् । 

चीनको खराब आर्थिक स्वास्थ्यले यी कम्पनीहरूलाई असर गर्न सक्छ। तर, विज्ञहरूले चीनको अवस्थालाई बढाइचढाइ भएको विश्वास गर्छन्। तर यसले बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरू, तिनका कर्मचारीहरू र चीनसँग कुनै न कुनै रूपमा सम्बन्ध राख्नेहरूलाई असर गर्ने कुरा पनि निश्चित छ। यसले विशेष गरी चीनलाई आपूर्ति गर्ने कम्पनीहरूलाई असर गर्नेछ। जसको आम्दानीको मुख्य स्रोत चिनियाँ बजार रहेको कम्पनीहरु प्रभावित हुनेछन् ।

चीन विश्वको एक तिहाइ वृद्धिको लागि जिम्मेवार छ, त्यसैले यसको बिग्रँदै गएको आर्थिक स्वास्थ्य सम्पूर्ण विश्वको लागि नयाँ तनाव बनेको छ। 

अमेरिकी क्रेडिट एजेन्सी फिचले पनि आफ्नो चिन्ता व्यक्त गरेको थियो र चीनको सुस्तताले विश्वव्यापी वृद्धिको सम्भावनालाई असर गर्ने बताएको थियो। यसै कारण एजेन्सीले सन् २०२४ मा सम्पूर्ण विश्वको वृद्धि प्रक्षेपण घटाएको थियो । चीनको अर्थतन्त्रसँग धेरै देश जोडिएका छन् । यस्तो अवस्थामा चीनमा मन्दी आयो भने त्यसको असर विश्वभरका देशहरूमा देखिनेछ ।

चिनियाँ बैंकहरू पनि जोखिममा !
चीनका रियल इस्टेट कम्पनीहरू टाट पल्टिदैछन्, जसले त्यहाँका बैंकहरूलाई असर गरिरहेको छ। 

चिनियाँ बैंकहरूले प्रवाह गरेको कुल कर्जाको करिब ४० प्रतिशत रियल स्टेट कम्पनीहरूलाई मात्र दिइएको छ। 

कम्पनीहरु टाट पल्टिन थालेपछि बैंकको ऋण असूलीमा गम्भीर असर पर्न थालेको छ । 

चीनमा समस्या विकराल बन्दै गएको छ किनभने त्यहाँको सम्पूर्ण बैंकिङ क्षेत्र सरकारको नियन्त्रणमा छ । चीनका साना र ठूला बैंकमाथि सरकारको नियन्त्रण छ । यस्तो अवस्थामा यदि चीनले यो ऋण संकटलाई पार गर्न सकेन भने ब्याज लागत बढ्नेछ जसले चीनको अर्थतन्त्र जुनसुकै बेला चिप्लिनसक्छ । 
-एजेन्सीहरुको सहयोगमा