काठमाण्डौ । इजरायल र प्यालेस्टाइनबीच जारी युद्धको असर नेपाली अर्थतन्त्रमा पनि नराम्ररी पर्नसक्ने देखिएको छ । 

नेपाल मात्र होइन, सबैभन्दा ठूलो व्यापार रहेको भारत र एशियाका अन्य देशहरुको अर्थतन्त्रमा समेत यो युद्धले ठूलै असर पार्नसक्ने विज्ञहरुले चेतावनी दिएका छन् ।

इजरायल–हमास युद्धले भारतको अर्थतन्त्रमा पार्ने असरबारे वरिष्ठ अर्थशास्त्रीहरू पर्ख र हेरको अवस्थामा छन् भने युद्ध पश्चिम एसियाभर फैलिएमा कच्चा तेलको आपुर्तिमा चुनौती हुनसक्ने छ । 

कच्चा तेल आपूर्तिमा समस्या आउन सक्छ
भारतको एक्युट रेटिङ्स एण्ड रिसर्च लिमिटेडका प्रमुख अर्थशास्त्री तथा अनुसन्धान प्रमुख सुमन चौधरीले सबैभन्दा नराम्रो अवस्थामा यो द्वन्द्व पश्चिम एसियाभर फैलिने र धेरै देशमा पर्ने सम्भावना रहेको बताए । यसले कच्चा तेलको आपूर्तिमा थप चुनौतीहरू सिर्जना गर्न सक्छ, जहाँ ओपेक प्लस (पेट्रोलियम निर्यात गर्ने देशहरू र अन्य तेल उत्पादक देशहरूको संगठन) द्वारा आपूर्ति कटौतीका कारण विश्वव्यापी मूल्य पहिले नै बढेको छ।

चौधरीले भू–राजनीतिक तनाव बढेसँगै विश्व अर्थतन्त्र र व्यापारमा मुद्रास्फीतिको जोखिम बढ्ने र विश्व बजारमा उच्च अस्थिरतासँगै थप मन्दी आउनसक्ने, जसको असर रुपैयाँमा पर्नसक्ने बताए । भारतीय रुपैयाँसँग नेपाली रुपैयाँको स्थिर विनिमय दर रहेका कारण त्यहाँको रुपैयाँमा पर्ने प्रभावले नेपाली रुपैयाँ पनि कमजोर हुनेछ । 

तर, आर्थिक वर्ष २०२३ मा इजरायलको निर्यात ८.५ अर्ब डलर र आयात २.३ अर्ब डलर रहेको भारतसँग इजरायलको व्यापार १० अर्ब डलरभन्दा अलि बढी भएकाले द्वन्द्वको प्रत्यक्ष असर सीमित हुने चौधरीको भनाई छ । नेपाललाई भने भारतका कारण यो युद्धको असर पर्नसक्छ ।

नेपाल र इजरायलबीचको व्यापार निकै सानो स्केलमा हुने गरेको छ । यसकारण युद्धको प्रत्यक्ष प्रभाव ठूलो नहुनसक्छ ।

नेपालबाट इजरायलमा संगीतका साधन, सूर्तीजन्य पदार्थ, ऊनी गलैंचा, फेल्ट, तयारी पोशाक, सुगन्धित धूप, सुतीका झोला र बोरा, जडीबुटी, हस्तकलाका सामानहरू, आयुवेर्दिक औषधी, पश्मिना सल, धातुका मूर्ति, झोला, हस्तकलाका सामानहरू निर्यात हुने गरेका छन् । 

इजरायलबाट चाहि हल्का पेयपदार्थको कच्चापदार्थ, मेशिनरी तथा पार्टस, चिकित्सकीय तथा वैज्ञानिक अनुसन्धानका सामानहरू तथा परिष्कृत रसायनहरु आयात हुने गरेको छ । 

तेलको मूल्यलाई असर गर्नेछ
बैंक अफ बडोदा (बीओबी)का मुख्य अर्थशास्त्री मदन सबनविसले भने, आर्थिक प्रभाव पहिले तेलको मूल्य र त्यसपछि मुद्रामा देखिने छ। 

सबनभिसका अनुसार मुद्रास्फीतिको प्रभाव उपभोक्ता मूल्य सूचकांकमा नभई थोक मूल्य सूचकांकमा देखिनेछ। खुद्रा इन्धनको मूल्य परिवर्तन नगर्ने भएकाले, उच्च कच्चा तेलको मूल्य तेल मार्केटिङ कम्पनीहरूमा प्रतिबिम्बित हुनेछ । नेपालले खरीद गर्ने तयारी इन्धन भारतबाटै आयात हुने गरेको छ । 

चौधरीले पश्चिम एसियाको द्वन्द्व पूर्णरूपमा युद्धमा परिणत भएमा र आपूर्तिमा नयाँ अवरोध उत्पन्न भएमा भारत सरकारले अत्यावश्यक वस्तुको मूल्य घटाउने कदम चाल्न सक्ने बताए ।

सुन महँगो हुन सक्छ
अर्कोतर्फ युद्धका कारण सुनको भाउ बढ्ने सम्भावना छ । 

युद्धका कारण शनिबार भाउ बढेको मद्रास ज्वेलर्स एण्ड डायमण्ड मर्चेन्ट्स एसोसिएसनका अध्यक्ष तथा च्यालेन्ज ज्वेलरी मार्टका साझेदार जयन्तीलाल च्यालेन्जेजानीले बताएका भारतीय मिडियाहरुले लेखेका छन् ।