काठमाण्डौ । चौतर्फी महँगी झेलिरहेका सर्वसाधारणले आगामी दिनमा डिजेल–पेट्रोलको मूल्यबाट राहत पाउने अपेक्षा गरिएको छ। 

विश्वव्यापी आर्थिक मन्दीको डरले विश्व बजारमा कच्चा तेलको मूल्यमा तीव्र गिरावट आएको छ। मन्दीको डरका कारण कच्चा तेलको माग प्रभावित भएको छ। जसका कारण सोमबार कच्चा तेलको मूल्य केही महिनाकै न्यून स्तरमा झरेको हो।

कच्चा तेलको मूल्यमा कीर्तिमानी गिरावट

रोयटर्सका अनुसार ब्रेन्ट क्रुड फ्युचर एलसीओसी१ सोमबार ७४ सेन्ट वा ०.८० प्रतिशतले घटेर ९४.१८ डलर प्रतिब्यारेलमा झरेको छ। यो कच्चा तेलको गत फेब्रुअरीयताकै न्यून स्तर हो। 

गत हप्ता कच्चा तेलको मूल्यमा दुई वर्षभन्दा बढीको सबैभन्दा ठूलो साप्ताहिक गिरावट रेकर्ड गरिएको थियो। गत सातामात्रै कच्चा तेल १३.७ प्रतिशतले सस्तो भएको थियो। 

त्यसैगरी वेस्ट टेक्सास इन्टरमिडियट कच्चा सीएलसी १ आज ६७ सेन्टले घटेर ८८.३४ डलर प्रतिब्यारेलमा झरेको छ। गत साता यसको मूल्य ९.७ प्रतिशतले घटेको थियो।

यी कारणले गर्दा मूल्य घट्दै

चीन विश्व बजारमा कच्चा तेलको सबैभन्दा ठूलो खरिदकर्ता हो। जुलाई महिनामा चीनले दैनिक ८.७९ मिलियन ब्यारेल कच्चा तेल आयात गरेको थियो। यो जुनको ४ महिनाको न्यून स्तरको हो। तर, एक वर्षअघिको तुलनामा यो ९.५ प्रतिशतले कम हो। 

चीनका रिफाइनरी कम्पनीहरुले कम मार्जिनका कारण आयातको सट्टा सञ्चिति प्रयोग गरिरहेका छन्। जसको असर मागमा देखिएको छ। चीनको शून्य कोभिड नीतिका कारण कच्चा तेलको मागमा पनि प्रतिकूल असर परेको छ।

विश्व बजारमा माग अझै न्यून

बदलिएको अवस्थालाई ध्यानमा राख्दै एएनजेडले २०२२ र २०२३ का लागि तेलको मागको पूर्वानुमान परिमार्जन गरेको छ। अब एएनजेडले २०२२ मा ३ लाख ब्यारेल र २०२३ मा दैनिक ५ लाख ब्यारेलको माग हुने अपेक्षा गरेको छ। एएनजेडका अनुसार २०२२ मा तेलको मागमा आंशिक रिकभरी हुने अपेक्षा गरिएको छ। तर, यसपछि पनि यो महामारी अघिको स्तरभन्दा तल नै रहनेछ। 

अर्कोतर्फ रुसले यसको फाइदा उठाइरहेको छ। प्रतिबन्ध लगाउँदा पनि रुसको कच्चा तेलको माग बढिरहेको छ।

भारतमा के छ अवस्था ? 

भारतको कुरा गर्ने हो भने करिब २ महिनादेखि डिजेल–पेट्रोलको मूल्यमा कुनै परिवर्तन भएको छैन। हाल दिल्लीमा पेट्रोलको मूल्य प्रतिलिटर ९६.७२ रुपैयाँमा स्थिर छ। त्यस्तै मुम्बईमा पेट्रोलको मूल्य १०६.३५ रुपैयाँ, कोलकातामा १०६.०३ रुपैयाँ र चेन्नईमा १०२.६३ रुपैयाँ प्रतिलिटर तोकिएको छ। 

डिजेलको कुरा गर्दा दिल्लीमा यसको मूल्य ८९.६२ रुपैयाँ, मुम्बईमा ९४.२८ रुपैयाँ, कोलकातामा ९२.७६ रुपैयाँ र चेन्नईमा ९४.२४ रुपैयाँ प्रतिलिटरमा स्थिर छ। यी दुई महिनामा कच्चा तेलको मूल्यमा भारी गिरावट आएको छ। जसका कारण छिट्टै आन्तरिक बजारमा डिजेल–पेट्रोलको मूल्य परिमार्जन हुने अपेक्षा बढेको छ।

इन्धनमा नेपाल भारतमा निर्भर रहेको छ। भारतले लगातार इन्धनको भाउ घटाएर पठाइरहेको छ। तर, नेपालमा पेट्रोल र डिजेलको भाउ घटाइएको छ। 

नेपाल आयल निगमले अझै घाटा भइरहेको भन्दै पेट्रोलियम पदार्थको भाउ समायोजन गरेको छैन। –एजेन्सीको सहयोगमा